درمان اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات

علائم و نشانه ها

علائم اسکولیوز در افراد مختلف به شرح زیر هستند:

• انحراف جانبی ستون فقرات

• قرار گرفتن بدن در حالت مایل و غیر مستقیم

• قرارگیری یک شانه بالاتر از شانه دیگر

• عدم قرار گیری مناسب لباس بر روی بدن

• درد عضلانی موضعی

• درد رباط موضعی                                                                                                                         

علت ها و دلایل

انواع مختلفی از اسکولیوز(انحراف ستون فقرات) وجود دارند :

• اسکولیوز ساختاری (با علت نامعلوم)، دارای ریشه های ژنتیکی می باشد. سابقه ی وجود اسکولیوز(انحراف ستون فقرات) در خانواده، به خصوص در زنان، می تواند تا 20 درصد باعث افزایش احتمال وجود آن بشود. اسکولیوز ایدیوپاتیک (با علت نامعلوم)، معمولا در اوایل نوجوانی و به خصوص در سنین 11 تا 14 سال ظاهر می شود، که سهم زنان از این عارضه بیشتر از مردان است (10:1). پیشرفت انحراف ستون فقرات نیز در بین زنان بیشتر از مردان می باشد. اگر این عارضه در دوران جوانی شناخته و درمان نشود، خمیدگی ستون فقرات پیشرفت خواهد کرد.

• اسکولیوز فانکشنال ممکن است در بزرگسالی و در اثر آسیب یا انجام مکرر فعالیت های نامتقارن (مانند تنیس یا گلف و غیره)، به وجود آید. این عارضه، یک خمیدگی در ستون فقرات است که در اثر استفاده ی بیش از حد از عضلات یک طرف بدن و استفاده نکردن از عضلات طرف مقابل، به وجود می آید. از آن جایی که پایه و اساس این عارضه عضلانی است، می توان به کمک درمان و تمرینات مناسب، آن را باز گرداند.

• اسکولیوز در اثر آسیب های بافتی، ممکن است در افرادی با بیماری های عصبی عضلانی، مانند دیستروفی عضلانی و یا در اثر یک آسیب شدید به نخاع مانند کوادری پلژی (فلج هر چهار دست و پا)، ایجاد شود.

تشخیص

بررسی وجود اسکولیوز، معمولا طی یک معاینه ی عادی بالینی، توسط فیزیوتراپیست یا پزشک انجام می شود.

فیزیوتراپیست، ستون فقرات، شانه ها، قفسه ی سینه، لگن و پاهای شما را به دنبال هر گونه عامل غیر طبیعی و یا عدم تقارن، معاینه خواهد کرد. اگر مورد قابل توجهی پیدا شود، به کمک اشعه ی ایکس زاویه انحراف (cobb) اسکولیوز و یا همان شدت آن را اندازه گیری می کنند.

راه ها و روش های درمان

 تسکین درد

در حالی که همه ی افراد مبتلا به اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)، احساس درد و ناراحتی نمی کنند، درصدی از آن ها از درد ناشی از اسکولیوز رنج می برند. در این بیماران، تسکین دادن درد می تواند به انجام بهتر ورزش های اصلاحی و یا پیشگیرانه، کمک کند.

با استفاده از تکنیک های مختلفی می توان درد را تسکین داد :

• روش های الکتروتراپی (فراصوت و TENs)

• طب سوزنی

• شل کردن عضلات سفت شده

• باند پیچی در جهت حفظ حالت صحیح بدن

در این فاز ممکن است فیزیوتراپیست به منظور حفظ تحرک ستون فقرات و بهبود وضعیت بدن، تمریناتی را برای هنگامی که درد تسکین میابد ارائه دهد

فیزیوتراپی

امروزه روش‌های مختلف فیزیوتراپی برای بهبود تاثیرات ناشی از بیماری اسکولیوز طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و به این ترتیب می‌تواند ظاهر و شکل بدن بیمار را اصلاح کرد. در این رابطه برخی شواهد علمی وجود دارد که نشان می‌دهد با استفاده از فیزیوتراپی می‌توان ظاهر فرد را بهتر کرده و وضعیت تنفسی بیمار را بهبود بخشید. اگر شما با سایر مشکلات ستون فقرات علاوه بر اسکولیوز مواجه هستید، فیزیوتراپ می‌تواند از روش های فیزیوتراپی مناسب برای برطرف کردن نیازهای درمانی شما استفاده کند. اهداف اصلی درمان بیمار با استفاده از روش‌های فیزیوتراپی به شرح زیر است:

• توقف یا کاهش پیشرفت انحنای ستون فقرات کمری

• رفع درد در ستون فقرات

• جلوگیری و درمان عملکرد نامناسب تنفسی

• بهبود وضعیت کلی زیبایی فرد با اصلاح وضعیت بدن

فیزیوتراپیست می‌تواند نرمش‌ها و ورزش های مناسب را برای تقویت گردن، کمر و اندام‌های تحتانی برای بیماران تجویز کنند. این تمرین‌ها می‌تواند از آسیب دیدگی، تغییر شکل عضلات و درد جلوگیری کرده و انعطاف پذیری و ثبات مفاصل را بهبود بخشند. علاوه بر این، امکان اضافه کردن حرکت‌های درمانی کششی به برنامه فیزیوتراپی اسکولیوز وجود دارد. روش فیزیوتراپی از چند روش درمانی مرتبط همچون تحریک عضلانی، تحریک الکتریکی اعصاب از روی پوست (TENs)، درمان با استفاده از اولتراسوند و گرما یا سرما درمانی تشکیل شده است. در ادامه روش های فیزیوتراپی برای درمان انحراف ستون فقرات شرح داده می شود:

1. ماساژ

در این درمان، بیمار به پشت دراز می کشد و یک پشتی زیر زانوهای وی قرار داده می شود. در ادامه یک مجموعه از غلتک‌ها در امتداد ستون فقرات به بالا و پایین حرکت می‌کند و عضلات پشت را ماساژ داده و می‌کشد. این درمان می‌تواند عضلات اطراف ستون فقرات را آزاد کرده و اصلاحات لازم را به طور موثرتر و راحت‌تر در ناحیه ستون فقرات بیمار ایجاد کند. ماساژ درمانی می‌تواند درد بیمار را کاهش داده و گردش خون بدن بیمار را بهبود بخشد.

2. اولتراسوند

درمان با اولتراسوند یا امواج مافوق صوت با استفاده از یک دستگاه شبیه به عصا انجام می‌شود که می‌تواند امواج مورد نیاز را برای نفوذ به پوست و رسیدن به بافت‌های عمیق آن تولید کند. معمولاً، این دستگاه یک میلیون موج صوتی در هر ثانیه تولید می‌کند. این امواج صوتی می‌تواند بر بافت دارای سطح تراکم خاص در بدن تاثیر گذارد. این روش درمانی معمولاً 5 تا 10 دقیقه بسته به نیاز بیمار طول می‌کشد.

3. تمرین، ورزش و حرکات اصلاحی

تمرین‌های زیر به منظور درمان وضعیت افراد مبتلا به اسکولیوز طراحی شده است. انجام این حرکت‌ها برای دستیابی به سطح مناسب سلامت مهم است، هر چند برای افرادی که به اسکولیوز شدید مبتلا هستند، لازم است ابتدا ارزیابی لازم توسط پزشک از وضعیت بیمار انجام شود. در ادامه چند نمونه از ورزش های مناسب برای درمان انحراف ستون فقرات شرح داده می شود.

• حرکت کشش رو به جلو

بر روی چهار دست و پای خود قرار بگیرید. پای راست خود را به سمت عقب بلند کنید و بازوی چپ خود را به سمت جلو بلند نمایید. این وضعیت را برای 10 ثانیه حفظ کنید. به حالت عادی باز گردید و این حرکت را با پای چپ و دست راست نیز تکرار کنید. این حرکت را با دست و پای مقابل برای ده بار انجام دهید.

• حرکت انحنا دادن به بدن

بر روی زانوهای خود قرار گرفته دست‌ها را در کنار شکم قرار دهید. به آرامی خود را به سمت جلو خم کنید و به بدن خود اجازه دهید که به سمت جلو حلقه شود. در این حالت سر خود را روی زمین قرار ندهید. این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کنید و این تمرین را چند بار تکرار نمایید.

• حرکت زانو به سینه

هر دو پا و پاشنه آن‌ها را به صورت صاف روی زمین قرار دهید. زانوی راست خود را بالا آورده و آن را با استفاده از دست‌ها به سمت سینه بکشید. این وضعیت را برای 30 ثانیه حفظ کنید و سپس به وضعیت عادی خود باز گردید. این حرکت را با پای دیگر خود تکرار کنید. این تمرین را در روز 30 بار با پای چپ و راست خود انجام دهید.

• حرکت کششی به سمت بالا به شکل مجسمه ابوالهول

روی شکم خود دراز بکشید. قسمت بالا تنه خود را به آرامی بلند کنید و به طور همزمان لگن خود را بر روی زمین نگه دارید. سعی کنید یک کمان در قسمت پایین بدن خود ایجاد کنید. بلند کردن قسمت بالا تنه را تا فقط به میزانی انجام دهید که احساس ناراحتی نداشته باشید. با نگاه کردن به موقعیت نشان داده شده در تصاویر سعی کنید این حرکت را که در یوگا به عنوان موقعیت مجسمه ابوالهول نیز شناخته می‌شود، به درستی انجام دهید.

اسکولیوز معمولا با درمان به موقع کنترل می شود. توجه داشته باشید، در صورتی که هر کدام از علائم و نشانه های انحراف ستون فقرات که در مقاله ذکر شده است را در خود و یا فرزندتان مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید، تا در صورت ابتلا به اسکولیوز از پیشرفت بیماری جلوگیری شود و نسبت به درمان ان اقدام شود.

تقویت پشت

الف. چهار زانو نشسته و پشت خود را با دیوار تماس داده و تا جایی که ممکن است آن را صاف نگه دارید.

ب. یک توپ را بالای سر خود برده و تا حد امکان آن را بالا ببرید.

ج. در تمام طول تمرین، آرنج های شما باید با دیوار در تماس باشند.

پیشگیری از بازگشت مجدد

از آن جایی که اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) در بسیاری از موارد یک تغییر دائمی در ساختار اسکلتی بدن است، مدیریت مداوم خود شخص می تواند بهترین گزینه برای جلوگیری از برگشت دوباره ی آن باشد. این عمل شامل تعدادی تمرینات کلیدی به منظور حفظ قدرت مطلوب، انعطاف پذیری، پایداری مرکزی و حالت صحیح بدن می باشد. فیزیوتراپیست در انتخاب بهترین ورزش برای انجام طولانی مدت، شما را راهنمایی خواهد کرد.

علاوه بر کنترل عضلات کمر، فیزیوتراپیست عضلات باسن و ران های شما را را بررسی بیومکانیکال می کند و تصمیم میگیرد که شما به ورزش دادن عضلات مجاور و یا استفاده از وسایل طبی پا، به منظور اصلاح نقص های بیومکانیکی نیاز دارید یا نه. برخی از موارد اسکولیوز به دلیل نامساوی بودن طول پاها به وجود می آیند که پزشک  با تجویز کفش با پاشنه بلندتر و یا یک ارتوتیک سفارشی پا، آن را رفع می کند.

اصلاح این گونه کمبود ها و آموختن تکنیک های خود درمانی، کلید حفظ عملکرد و ادامه ی فعالیت های ورزشی یا روزرانه می باشد. فیزیوتراپیست، شما را راهنمایی خواهد کرد.